Κεφάλαιο 4ο
1993 - 2004
Κουβέντα την κουβέντα, έχουμε φτάσει στα τέλη του 1993, όταν η κυβέρνηση του ΠαΣοΚ ενέκρινε άδειες για τον 902 και τον Σκάι. Στο μεταξύ, τα αλισβερίσια μεταξύ των επιχειρηματιών τής τηλοψίας έχουν φουντώσει. Παρά το θολό τοπίο και πριν καλά-καλά δοθούν οι "ειδικές άδειες" για δικτύωση εθνικής εμβέλειας, αρχίζουν οι αγοραπωλησίες. Χαρακτηριστικό αυτών των συναλλαγών είναι το ότι αντικείμενό τους δεν είναι μόνο ο εξοπλισμός αλλά και η άδεια εκπομπής, για την οποία ο πωλητής δεν έχει πληρώσει δεκάρα τσακιστή.
Τον χορό ανοίγουν οι Βαρδινογιάννηδες. Όπως έχει αποκαλύψει ο ίδιος ο Γιώργος Κουρής, έστησε το "Κανάλι 29" σε συνεργασία με το "θείο βρέφος" τού ΠαΣοΚ, τον Κώστα Λαλιώτη, με σκοπό να υπάρχει μια φιλοπασοκική φωνή κατά τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν το "βρόμικο '89". Με την επάνοδο του ΠαΣοΚ στην εξουσία, η αποστολή ολοκληρώθηκε και ο Κουρής μπορεί να πουλήσει τον σταθμό του στους Βαρδινογιάννηδες. Επειδή ο Κουρής πούλησε τον σταθμό αλλά κράτησε την άδεια για τον εαυτό του, οι Βαρδινογιάννηδες αποκτούν και την εταιρεία "Νέα Τηλεόραση" (των Κόκκαλη, Σαραντόπουλου, Καραγιάννη και -μακαρίτη πλέον- Βουδούρη), η οποία στήθηκε και αδειοδοτήθηκε αλλά δεν εξέπεμψε ποτέ. Για να ολοκληρώσουν την δουλειά, οι κρητικοί επιχειρηματίες προσλαμβάνουν τον γνωστό τηλεορασάνθρωπο Νίκο Μαστοράκη. Χρησιμοποιώντας την συχνότητα και τις εγκαταστάσεις του Καναλιού 29 και την άδεια της Νέας Τηλεόρασης, ο Μαστοράκης βγάζει στις 4/12/1993 στον αέρα το Star Channel, το πρώτο κανάλι που προβάλλει στην Ελλάδα εκπομπές σε τρεις διαστάσεις (τα ειδικά γυαλιά για τις 3-D εκπομπές μοιράζονται δωρεάν μέσω περιοδικών).
Με τα λεφτά που παίρνει από τους Βαρδινογιάννηδες, ο Κουρής βάζει μπρος τον Μάρτιο του 1994 το "Κανάλι 5". Τον Φεβρουάριο του 1999, το Κανάλι 5 αλλάζει το όνομά του σε "Alter 5" και τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς γίνεται σκέτο "Alter", όνομα με το οποίο λειτούργησε ως το 2013, οπότε και έκλεισε οριστικά.
Στο μεταξύ, στο τηλεοπτικό τοπίο όλης της χώρας γίνεται της... αυθαιρεσίας. Όποιος προλαβαίνει, στήνει κι ένα κανάλι: ENA Channel (Καβάλα), SuperTV (Μουδανιά), ΔέλταTV (Αλεξανδρούπολη), 4Ε (Ιερού ναού Αγίας Λυδίας Ασπροβάλτας), ΠέλλαTV (Γιαννιτσά), Κανάλι 28 (Γρεβενά), West Channel (Κοζάνη), Λύχνος (Μητρόπολης Πατρών), SuperB (Πάτρα)... Χάρη στον ανύπαρκτο έλεγχο και στο εξαιρετικά αδύναμο νομικό πλαίσιο, δεν είναι καθόλου υπερβολική η διαπίστωση ότι ο κάθε πικραμένος γινόταν καναλάρχης. Μέσα σε έξι χρόνια ασυδοσίας, φύτρωσαν μερικές εκατοντάδες σταθμοί τηλεόρασης σε ολόκληρη την χώρα. Φυσικά, οποιαδήποτε συζήτηση περί ποιότητας εκπομπών και περί σοβαρότητας στην ενημέρωση είναι περιττή. Η μόνη παρέμβαση της πολιτείας μέχρι τα μέσα του 1995 ήταν να μετατρέψει την άδεια εμβέλειας του "Μακεδονία TV" από περιφερειακή σε εθνική (ΦΕΚ Β' 444/13-6-1994).
Παρένθεση. Χαρακτηριστικό δείγμα τού τηλεοπτικού χάους αποτελεί το αλήστου μνήμης ΙΤΑ-8, πιο γνωστό ως "παράνομο" ή "κανάλι του Λεωνίδα". Ο σταθμός ανήκε στον Λεωνίδα Τούντα, έναν τύπο που είχε στην Ιερά Οδό μαγαζί με εξοπλισμό για ψησταριές. Το ΙΤΑ-8 έπαιζε ταινίες δίχως τους τίτλους ("κόλπο" του Λεωνίδα για να μη τον πιάσουν για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων!), μουσικές εκπομπές με την Άννα Μαρώνη (μια τραγουδίστρια 8ης διαλογής, με την οποία είχε σχέση ο Τούντας) και, μετά τα μεσάνυχτα, πορνοταινίες (ο πρώτος σταθμός με τσόντα στην Ελλάδα). Μάλιστα δε, επειδή το κανάλι έπαιζε συνήθως ταινίες καράτε, τις οποίες έκοβε για να βάλει εμβόλιμες τσόντες, εκείνη την εποχή είχε γίνει της μόδας ο όρος "τσοκαράτε". Το ΙΤΑ-8 λειτούργησε μ' αυτόν τον τρόπο ανενόχλητα από το 1989 ως το 1994, όταν κατέλαβε την συχνότητά του το Filmnet. Κλείνει η παρένθεση.
Η πρώτη προσπάθεια να μπει μια τάξη στο τηλεοπτικό τοπίο γίνεται τον Αύγουστο του 1995, όταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος (τότε υπουργός τύπου και ΜΜΕ) προωθεί τον Ν.2328/1995 "Νομικό καθεστώς της ιδιωτικής τηλεόρασης και της τοπικής ραδιοφωνίας, ρύθμιση θεμάτων της ραδιοτηλεοπτικής αγοράς" (ΦΕΚ Α' 159/3-8-1995). Οι διατάξεις αυτού του νόμου είναι πράγματι αυστηρές και ως προς την αδειοδότηση και ως προς την λειτουργία τηλεοπτικών σταθμών. Μάλιστα δε, προκειμένου να μπει τέλος στα αλισβερίσια, προβλέπεται ότι "κάθε επιχείρηση στην οποία χορηγείται άδεια (...) είναι υποχρεωμένη να εκμεταλλεύεται αυτή η ίδια και απευθείας το σταθμό" (άρθρο 1, παρ. 12). Επίσης, προβλέπεται ότι "η άδεια χορηγείται υπό τον όρο της καταβολής ελάχιστου ετήσιου ανταλλάγματος", το οποίο "καθορίζεται σε ποσοστό 2% επί των ακαθαρίστων εσόδων του σταθμού" (άρθρο 1, παρ. 21).
Δυστυχώς, ούτε αυτός ο αυστηρός νόμος έμελλε να βάλει τάξη στην ασυδοσία, μιας και οι περισσότερες από τις διατάξεις του δεν εφαρμόστηκαν ποτέ ενώ ουδείς ποτέ απαίτησε την εφαρμογή τους. Έτσι, δικαιώνονται όσοι ισχυρίζονται πως ο Ν.2328/1995 ψηφίστηκε μόνο για να ενισχύσει την συναλλαγή της εξουσίας με τους καναλάρχες, δηλαδή κάτι σαν την μια πλευρά να λέει "μη με ενοχλείτε γιατί θα εφαρμόσω τον νόμο" και την άλλη πλευρά να απαντά "μην εφαρμόσεις τον νόμο γιατί θα σε κάνουμε να βογγήξεις".
Το 1997, η κυβέρνηση Σημίτη αποφασίζει να κάνει ένα βήμα παραπέρα. Με κοινή απόφαση των υπουργών τύπου & ΜΜΕ Δημήτρη Ρέππα και μεταφορών & επικοινωνιών Χάρη Καστανίδη, ορίζονται 117 τηλεοπτικές άδειες, εκ των οποίων 6 εθνικής εμβέλειας, 53 περιφερειακής και 58 τοπικής (ΦΕΚ Β' 785/1-9-1997), οι οποίες θα δίνονταν με διαγωνισμό. Στο κάλεσμα ανταποκρίθηκαν 160 επίδοξοι καναλάρχες αλλά οι προτάσεις τους ήσαν για τα μπάζα. Ο Ρέππας είχε δηλώσει ότι οι προτάσεις θα αξιολογούνταν και οι άδειες θα δίνονταν σε διάστημα μικρότερο των πέντε μηνών, όμως η ιστορία τραβούσε και ο διαγωνισμός δεν έλεγε να ολοκληρωθεί. Σημειωτέον ότι στο μεταξύ έληξαν και οι επταετείς άδειες που είχε δώσει ο Κούβελας, οπότε το 1998 δόθηκε η απαραίτητη παράταση. Τέσσερα χρόνια αργότερα δόθηκε κι άλλη μια παράταση το 2002. Κι ύστερα άλλη μια. Και κατόπιν άλλη μία. Κι άλλη... (*)
Αλλά ας επιστρέψουμε στον διαγωνισμό.
Κάπως έτσι, παράταση στην παράταση, πέρασαν πέντε χρόνια, ώσπου φτάσαμε στο 2002 και ο διάδοχος του Δημήτρη Ρέππα Χρήστος Πρωτόπαπας κήρυξε τον διαγωνισμό άγονο, επειδή ανάμεσα στους υποψήφιους δεν βρέθηκε κανένας πλήρης φάκελλος! Ο Πρωτόπαπας προκήρυξε νέο διαγωνισμό για άδειες εθνικής εμβέλειας, στον οποίο κατατέθηκαν 15 προτάσεις. Μόνο που ούτε αυτός ο διαγωνισμός επρόκειτο να ολοκληρωθεί ποτέ. Τον πρόλαβαν οι εκλογές του 2004, που έφεραν αλλαγή πολιτικού σκηνικού με την εξουσία να περνάει στην Νέα Δημοκρατία.
* Συνολικά, οι αρχικές "ειδικές άδειες για τεχνική δικτύωση πανελλαδικής εμβέλειας" του 1993 πήραν 15 παρατάσεις.
πηγή: Cogito ergo sum
